Thị Trấn Ninh Hòa Ngày Xưa

Tôi có một ông chú, sanh năm 1916, đã thất lộc mấy năm rồi. Lúc còn sanh tiền, chú tôi kể chuyện về cái thị trấn Ninh Hòa. Ông nói: Ngày xưa lúc chú còn nhỏ, chợ Ninh Hòa có hai dảy nhà tranh, bốn phía chợ toàn là nhà tranh và hầu hết những người ở chung quanh chợ là người Hoa. Trong chợ cũng như đường đi bốn phía khônng có tráng nhựa, vào mùa nắng thì bụi bậm, mùa mưa thì sình lầy. Trong chợ có hàng thịt, hàng bán đồ khô vải vốc. Giữa chợ bán cá, hai bên chợ bán rau cải và nông phẩm.

Nhờ làm ăn phát đạt, chợ được xây bằng xi măng và lợp ngói khang trang. Nhà cửa bốn phía cũng dần dần xây nhà gạch lợp ngói. Ông nhớ có một người Kiến Trúc Sư từ Quảng Châu đến cất nhiều nhà trong thị trấn, trong đó có nhà lầu của Ông Lương Vỉnh Đức, nhà lầu Phù Thoại Thành, Hàng Tựu Thành, nhiều căn nhà khác như nhà Bà Tám Chút, nhà bà Năm Nhị, v.v. Ninh Hòa lúc đó có một căn nhà lầu 3 tầng duy nhứt đó là nhà lầu Ông Ban Hy trên đầu chợ.

Nhà ông Hàn Tựu Thành màu xanh năm giữa

Chợ Dinh Củ
Lúc tôi còn nhỏ, Chợ Dinh có hình chử U xây đít lên trên. Từ nhà Nội tôi nhìn ra chợ thì có cái sân ở giữa lót gạch Tàu, ở đây người ta bán đủ thứ, như bánh canh, bánh xèo, bún và các món ăn sáng. Hàng bánh canh cua của cô Ba Hòa rất là nổi tiếng tại chợ này.

Nhà lòng chợ nền cao khoản một thướt, có tam cấp lên xuống. Hàng xén bày bán trên sạp. Hàng vải được bày bán hàng giữa. Hầu hết buôn bán trong chợ và chung quanh chợ là người Việt. Sạp bán vải của cô Sáu Ngôn, thiếm Hai Khét, mẹ của thi sĩ Dương Quang bán tại đây. Còn lại là các sạp bán áo quần và đồ khô nên không có mùi và mổi chiều tan chợ hàng hóa gánh về nhà, tòan thể nhà lồng chợ được dọn quét rất sạnh sẽ. Ở giửa có một cái giếng nước lớn, để mổi tối sau khi người phu quét chợ sạch sẽ, ổng xách nước lên rửa sạch cho ngày mai.

Hai bên hong chợ có nhiều quán bán bánh kẹo, các thứ đồ khô và tiệm may. Hong chợ bên phải có quán cà phê của chú Hai Khai sau này đổi thành cà phê Tám Ái. Cà phê Tám Ái là nơi tụ tập của thành phần trí thức khá gỉa cửa Ninh Hòa đến đây đấu láo. Phía bên hong trái có cây bàn thật to trước nhà Ích Phát. Xê lên trên có tiệm cơm gà Nghĩa Hiệp trứ danh, không đâu sánh nổi.

Phố Xá Về Đêm
Mổi chiều trời vừa sụp tối, nhà nào nhà nấy thấp đèn măng xong sáng trưng, mấy sạp bán thức ăn đêm như bánh xèo, nem nướng, hủ tiếu, chè cháo giải khát đầy sân, thiên hạ đi ăn đêm rần rần cho đến khuya.

Vào mùa trăng tròn, chúng tôi thấp đèn lồng dạo chơi khắp phố. Chùa Quảng Đông gần cầu Dinh thấp đèn sáng trưng cúng rằm. Vui nhứt là vào những ngày chùa làm chay, chùa làm chay cúng quảy suốt mấy ngày đêm, đêm chót lại có Tế Bần, bà con ùn ùn tới chùa đông đảo rất là vui. Cã thị trấn làm ăn buôn bán thịnh vượng thái bình, cho đến một hôm, lính Nhựt ùn ùn kéo đi...Rút khỏi Ninh Hòa.

Xin xem tiếp bài Lính Nhựt Đầu Hàng, Rút Khỏi Ninh Hòa

Độc Giã Cảm Tác